به گزارش فرامرزان نیوز ، «واژه نامه بستکی»، لغت‌ها و اصطلاحات محلی منطقه فرامرزان – شهرستان بستک، دمای بازار کتاب را بالاتر برد.
این مجموعه پژوهشی، در واقع محصول موفق یک کار تیمی معلم و شاگردی در راستای ثبت میراث ماندگار زبانی محسوب می‌شود. معلم و مولف اثر با عنایت به پژوهش دانش‌آموزان مدارس خاتم الانبیا هنگویه، ام سلمه، شهید باهنر کمشک و مدرسه دخترانه محمد زبیر فکری هنگویه و تحقیق میدانی از سالخوردگان بومی، آنرا پدید آورده است.
کتاب در سه ستون عمودی طراحی شده است. در ستون نخست از سمت راست، واژگان به گویش بومی و بر اساس حروف الفبا آمده است. در ستون وسط تلفظ آن لحاظ شده و در ستون آخر، ترجمه و توضیح آن نوشته شده است.
این اثر در دو بخش کلی تدوین شده است. بخش نخست و اصلی آن، ۲۲۱ صفحه به واژگان عمومی و اختصاصی، اختصاص دارد و بخش دوم در ۱۰ صفحه، شامل صرف بعضی از افعال محلی پرکاربرد است. علاوه بر این در بخش پایانی، به صفت نسبی رو(صورت) و ضمائر مالکیت، خیلی مختصر پرداخته می‌شود.
مهم‌ترین لهجه‌های گویش بستکی عبارتند از بستکی که مفاخر متعهد و مولفان متواضعی مانند احمد حبیبی بدان سخن می‌گويد. گویش فرامرزی، برادران فرامرزی، مرحومان(عبدالرحمن و حسن) نویسندگان چیره دست و صاحب سبک و بنیانگذاران موسسه کیهان، شیخ محمد فارسی، مفتی اعظم کویت(قاضی القضات)، عبدالرضا ملکی- دکترای تاریخ و نویسنده؛ عبدالله حسینی- استاد دانشگاه، دکترای ادبیات عرب و مولف از آن دیارند. گویش گوده ای، شاعر و خنیاگر هرمزگانی و اسطوره موسیقی استان- زنده یاد ابراهیم منصفی(رامی) بدان شعر سروده است. گویش جناحی، که زنده یاد «شرفا شرفایی» بزرگمرد خیر حوزه کتاب، کتابخانه ای با ۱۷ هزار نسخه کتاب به مردمان زادگاهش پیشکش کرده است، گویشور آن بوده است. دو روستای خاص «خلوص» و «گتاب» هم که «خلوصی» و «گتاوی» دو زبان متفاوت و تقریبا اردو سخن می گویند. این تنوع در اصل، اصالت، هویت و میراث ناملموس بشری سرزمین فرهنگ و ادب- بستک زیبا را معرفی می‌کند.
گویش فرامرزی، ضمن اینکه واژگان خاص و منحصر بفردی دارد از زبان ها و گویش‌های متفاوتی وام گرفته است و مجموعه لغات سنتی فراوانی را در خود جای داده و در واقع، رنگین کمان زبانی ایجاد کرده است. از آنجایی که زبان‌های کردی، بلوچی، مازنی، گیلکی و … که ظاهرا شکل‌های بازمانده و متحول شده گویش‌های مختلف زبان پهلوی‌اند، بنابراین وجه اشتراکات فراوانی با گویش بستکی دارند.
واژگان خاص گویش فرامرزی: اپاخی/Apakhaee/ می پزید// اپشرش/Apashresh/ می فشاری// اچش/Achesh/ می روی// بچ دده/Boch dadah/ بوسیدن// بیشکو/Beeshakoo/خواب آلودگی// سخیا/ Sakheya/ سگ‌ها// پلپلکو/Pal palako/ پروانه//بللنگه/Balalangah/ یا بلن/Balen/خاکستری//بمرش/Bemersh/ بمیری// …
واژگان مشترک با [انگلیسی]: تماته/tamata/ گوجه فرنگی//…
واژگان مشترک با[اردو]: تیار/tayyar/خوب، عالی//…
نویسنده این اثر را با اخلاص و ارادت، به والدین، آموزگاران و اساتیدش که در تربیت و تعلیمش تلاش کرده‌اند و همچنین به دانش آموزان یاران اثر، پیشکش کرده است.
دهستان فرامرزان در ۳۰۰ کیلومتری باختر بندرعباس در شهرستان بستک قرار دارد. عده‌ای از این روستا در دهه پنجاه به کشورهای حاشیه شمالی خلیج فارس مهاجرت کرده اند و هم اکنون نزدیک به ۱۸ هزار نفر جمعیت، از این دیار در کویت، قطر و امارات، زندگی می کنند.
فرامرزان بستک شامل ۱۵ روستای پای تاوه، گِزه، تنگو(خالی از سکنه)، دهنو خواجه، هنگوئیه، اهالی احمدان، دهنو قلندران، خَمُر، قلعه حسن، کُنار سیاه، کِمشک(مرکز دهستان فرامرزان)، تنگو، گچوئیه، داربست و چاله فرامرزان است.
«عبدالرحمن جروند» دوم فروردین، ۱۳۴۷، در هنگویه بستک، پا به عرصه گیتی نهاد. این معلم ریاضی، دارای مدرک کارشناس ارشد مدیریت آموزشی و ۳۵ سال سابقه تدریس دارد. وی با اجازه، زنده یاد حسن فرامرزی، «خالق فرهنگ فرامرزان»، از سال ۱۳۷۵ اقدام به جمع آوری واژگان و اصطلاحات اين دهستان کرده و ۲۷ سال از عمر گرانبها را در این راه ارزشمند سپری کرده است.
این نخستین اثر «جروند» است و داستانک‌های واقعی به شیوه طنز، ضرب المثل ها، دلایل ضعف دانش آموزان بستک در درس ریاضی و باورهای مردم منطقه بستک را در دست تکمیل دارد.
مجموعه «لغت‌ها و اصطلاحات محلی منطقه فرامرزان- گویش بستکی» به پشتوانه و کوشش «عبدالرحمن جروند» و توسط انتشارات بومی «پَر سُرخ» در ۲۳۲صفحه، در قطع جیبی، با شمارگان یک‌هزار نسخه، به قیمت ۹۵ هزارتومان برای نخستین بار در سال ۱۴۰۱ چاپ و منتشر شد.
