اجرای قطعه‌ی اصیل «اِشو گلوم شَبرن» – یکی از نمادهای شناخته‌شده موسیقی سنتی و بومی بستک – توسط گروه سرود دختران “آوای میناب” در برنامه تلویزیونی «هماهنگ»، موجی از واکنش‌ها و نگرانی‌ها را در بین هنرمندان و علاقه‌مندان به موسیقی محلی بستک برانگیخته است. این اجرا که اتفاقا با زیر گویش بستکی و تلفیق لهجه مینابی و بدون اشاره به ریشه اصلی اثر ارائه شد، بار دیگر موضوع مهم صیانت از میراث فرهنگی ناملموس بستک را به صدر گفتگوهای هنری و فرهنگی در شهرستان کشاند.
🔻 موسیقی بستکی؛ صدایی با هویت مستقل
موسیقی اصیل بستکی، برخاسته از فرهنگ غنی جهانگیریه کهن و با ریشه‌هایی عمیق در تاریخ، زبان، آئین‌ها ، مراسمات عروسی و سبک زندگی مردمان منطقه است. این سبک موسیقی، چه از نظر ساختار ملودیک، چه از منظر ریتم، لهجه و اجرای آوازی، دارای شاخصه‌هایی منحصربه‌فرد است که آن را از سایر سبک‌های موسیقی محلی متمایز می‌سازد. قطعه‌ی «اِشو گلوم شَبرن»یکی از نمونه‌های شاخص این هویت صوتی و فرهنگی است که در حافظه‌ی جمعی مردم بستک جایگاهی خاص دارد.
این اثر با الهام از فرهنگ شفاهی مردم منطقه و در قالب موسیقی کاربردیِ آیینی، توسط استاد یوسف هادی، از چهره‌های برجسته موسیقی محلی بستک خلق شده است ؛نقش این قطعه در آیین‌های سنتی نه‌تنها جنبه هنری، بلکه بُعد اجتماعی و آیینی نیز دارد، به‌گونه‌ای که موسیقی بستکی را باید واجد لایه‌هایی از روایت، هویت قومی و کارکرد اجتماعی دانست؛ عناصری که در تداوم، انتقال و صیانت از آن اهمیت حیاتی دارند.
🔻اجرای بدون اشاره به ریشه؛ تحریف یا بی‌توجهی؟
نگرانی اصلی هنرمندان بستکی از آن‌جا نشأت می‌گیرد که در اجرای تلویزیونی اخیر، این آهنگ بومی نه تنها با لهجه‌ای دیگر بازخوانی شده، بلکه هیچ اشاره‌ای به منبع و خاستگاه آن – شهر بستک – صورت نگرفته است. چنین اقدامی، هرچند ممکن است از نگاه تولیدکنندگان یا اجراکنندگان ناآگاهانه باشد، اما در عمل می‌تواند به مرور منجر به تحریف و فراموشی هویت اصلی اثر شده و باعث مصادره فرهنگی ناعادلانه‌ای گردد.
🔻ضرورت حمایت و صیانت فرهنگی
در واکنش به این موضوع، جمعی از هنرمندان و فعالان فرهنگی بستک با انتشار بیانیه‌ها و موضع‌گیری‌هایی در فضای مجازی و صفحه های اینستاگرامی، خواستار ورود جدی مسئولان فرهنگی شهرستان و استان برای صیانت از موسیقی محلی بستک شده‌اند. آنان تأکید دارند که نباید اجازه داد آثار هویتی و اصیل یک منطقه، بدون نام‌بردن از خاستگاه اصلی، در قالب اجرای مناطق دیگر معرفی شود.
و در آخر ؛حفظ تنوع فرهنگی و پاسداشت میراث موسیقی محلی، نه به‌عنوان یک تعصب منطقه‌ای، بلکه به‌عنوان بخشی از هویت ملی ضروری است. موسیقی بستکی، شناسنامه‌ای زنده از فرهنگ منطقه است که باید با دقت، احترام و اصالت از آن محافظت شود. بازخوانی آثار محلی اگر بدون تحریف و با احترام به خاستگاه آن صورت گیرد، می‌تواند زمینه‌ساز تعامل فرهنگی باشد، اما نادیده گرفتن منشأ آثار، ضربه‌ای‌ست به ریشه‌های فرهنگی مردمانی که با این موسیقی زندگی کرده‌اند.
انتهای پیام/
