تحلیلی سیاسی از مدیرمسئول پایگاه خبری فرامرزان‌نیوز
در شرایطی که وزیر خارجه عمان از آغاز دور ششم مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در روز یکشنبه آینده خبر داده و این موضوع از سوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز تأیید شده است، منطقه خاورمیانه در آستانه مرحله‌ای حساس و سرنوشت‌ساز قرار گرفته است. هم‌زمانی این تحولات با مجموعه‌ای از تحرکات و اظهارات مقامات غربی و رژیم صهیونیستی، بیانگر آن است که معادلات سیاسی و امنیتی منطقه به‌شدت پیچیده و در عین حال شکننده شده است.
در همین چارچوب، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، به‌تازگی اعلام کرده است که قصد دارد نیروها و کارکنان آمریکایی را از منطقه خاورمیانه خارج کند تا از قرار گرفتن در معرض خطرات احتمالی مصون بمانند. این اظهارات در محافل سیاسی و امنیتی، به‌عنوان هشداری غیرمستقیم در خصوص احتمال تشدید درگیری‌ها از سوی اسرائیل علیه ایران و واکنش متقابل ایران به این حملات، از جمله هدف قرار دادن پایگاه‌های آمریکا در منطقه تعبیر شده است.
همزمان، ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، با اتخاذ مواضعی تند، اعلام کرده است که جمهوری اسلامی ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد و حتی توان موشکی ایران را نیز تهدیدی برای امنیت ایالات متحده و متحد استراتژیک آن، رژیم صهیونیستی، توصیف کرده است. رسانه‌هایی چون واشنگتن‌پست و نیویورک‌تایمز نیز از آماده‌باش نظامی اسرائیل برای حمله احتمالی به ایران خبر داده‌اند؛ موضوعی که در صورت تحقق، ممکن است مسیر مذاکرات را به‌طور کامل به سمت بن‌بست سوق دهد.
در مقابل، جمهوری اسلامی ایران با تأکید مداوم بر ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود، اعلام کرده است که هیچ‌گاه به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نبوده و نیست. این موضع نه تنها از زبان مقامات دولتی و دیپلماتیک ایران، بلکه بر پایه فتوای مقام معظم رهبری درباره عدم ساخت و استفاده از سلاح هسته‌ای استوار بوده و در مجامع بین‌المللی بارها مطرح شده است.
در همین چارچوب، ایران به‌منظور اعتمادسازی و شفاف‌سازی، همکاری منظم و مؤثری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته و بارها به بازرسان آژانس اجازه بازدید از تأسیسات هسته‌ای خود را داده است. تاکنون رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، به همراه تیم‌های کارشناسی این نهاد، بازدیدهای متعددی از سایت‌های هسته‌ای ایران انجام داده‌اند.
با این وجود، در آخرین گزارش آژانس، ایران به افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم از اسفندماه سال گذشته متهم شده است؛ اتهامی که ایران آن را قویاً رد کرده و گزارش مذکور را سیاسی، جانبدارانه و در جهت منافع جنگ‌طلبانه برخی کشورهای خاص ارزیابی کرده است. این ارزیابی از سوی ناظران سیاسی، در چارچوب افزایش فشار روانی و دیپلماتیک برای تأثیرگذاری بر روند مذاکرات تعبیر شده است.
همزمان، ایالات متحده نیز با ارسال نامه‌ای سخت‌گیرانه، مواضع خود علیه برنامه هسته‌ای ایران را تشدید کرده است. از سوی دیگر، تهدید کشورهای اروپایی به فعال‌سازی مکانیسم ماشه و احتمال بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت، موجب شده که ایران نیز اقداماتی متقابل را در دستور کار قرار دهد. از جمله این اقدامات، می‌توان به تعویق بررسی نهایی پیوستن مجدد ایران به پروتکل الحاقی و ادامه عضویت در NPT از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام تا هفته آینده اشاره کرد.
در نهایت، آنچه مسیر مذاکرات آینده را مشخص خواهد کرد، واکنش ایالات متحده به برگزاری دور جدید گفت‌وگوهاست. در صورت موافقت واشنگتن با نشست پیش‌رو، باید دید چه پیشنهادات تازه‌ای از سوی طرفین مطرح خواهد شد و آیا این فرصت به‌وجود می‌آید تا مذاکرات به سمت یک توافق پایدار، متوازن و قابل اتکا پیش رود یا نه
با این حال، یک نکته کلیدی نباید نادیده گرفته شود:
نقش‌آفرینی کشور ثالث و برخی بازیگران منطقه‌ای همچون رژیم صهیونیستی، با تحرکات نظامی، تهدیدات علنی و اعمال نفوذ در نهادهای بین‌المللی، می‌تواند تأثیری منفی و مخرب بر فضای مذاکرات داشته باشد. هرگونه اقدام تنش‌زا از سوی این بازیگران، نه تنها احتمال توافق را کاهش می‌دهد، بلکه منطقه را بیش از هر زمان دیگری در آستانه بی‌ثباتی گسترده قرار خواهد داد.
خاورمیانه امروز در نقطه‌ای حساس و تعیین‌کننده ایستاده است؛ نقطه‌ای میان انتخاب دیپلماسی یا ورود به چرخه ای پرهزینه از درگیری و بی ثباتی
انتهای پیام/
